WARUNKI HYDROLOGICZNE 

Opisywany obszar leży w obrębie zlewni Wiaru, który jest ciekiem III rzędu zlewni Wisły. Jest on prawobrzeżnym dopływem Sanu. Bierze swój początek na północno-wschodnim stoku Brańcowej na terenie Parku Krajobrazowego Gór Słonnych, przepływając przez Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego. W rejonie rezerwatu pomiędzy Górą Hyb i Górą Oliwną tworzy piękny przełom. Jest to miejsce w którym Wiar opuszcza Karpaty. Kończy swój bieg uchodząc do Sanu w Przemyślu.
Rzeka Wiar ma charakter podgórski. W czasie upalnych lat płynie sobie spokojnie w swoim korycie, ale w deszczowych okresach przybiera na rozmiarach i sile i niekiedy zajmuje cały obszar terasy zalewowej. Stanowi wtedy znaczne zagrożenie powodziowe. Dała o sobie znać już niejednokrotnie, gdy wody płynące w jej korycie zniszczyły most w miejscowości Huwniki lub gdy została podmyta droga biegnąca nieopodal. Należy tutaj podkreślić, że należy ona do jednych z najczystszych rzek Polski. Zlewnia Wiaru na terenie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego zajmuje powierzchnię 20%, położoną w jego południowej i wschodniej części. W granicach rezerwatu mają swoją lokalizację źródła, których wody tworzą dwa niewielkie prawobrzeżne dopływy Wiaru.

KLIMAT  

Omawiany rezerwat znajduje się w XIII karpackim regionie klimatycznym, w południowo-wschodnim krańcu tego regionu, który obejmuje Karpaty i przedgórze. Położenie w rejonie Pogórza Karpackiego sprawia, że na danym obszarze możemy dostrzec wpływ klimatu zarówno górskiego, jak i nizinnego. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią miesięczną temperaturą 18,7 °C, a najchłodniejszym styczeń ze średnią miesięczną temperaturą -2,6 °C. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8,1 °C .
Średnia roczna suma opadów wynosi 636,5 mm. Największe deszcze obserwuje się w miesiącach letnich, od czerwca do sierpnia. Sporą część opadów zajmują tutaj opady burzowe. Zachodzi tutaj analogia do obszarów górskich, gdzie właśnie największą ilość opadów odnotowujemy w miesiącach letnich. Zdarzają się jednak takie lata, że ilość opadów jest znikoma, co prowadzi do znacznego zubożenia plonów w rolnictwie. Najmniejszą ilość opadów odnotowujemy w zimie, od stycznia do połowy marca. Mają one głównie postać opadów śniegu.
Wiatry wiejące z kierunków zachodnich i południowo-zachodnich, mają na ogół charakter umiarkowany i odznaczają się znaczną sezonowością. Prędkość wiatrów jest największa w okresie od października do stycznia.
Okres wegetacyjny, czyli czas w którym rośliny mają sprzyjające warunki do rozwoju zaczyna się w kwietniu, a kończy się początkiem października. Długość tego okresu, ze średnią dobową temperaturą powietrza powyżej 5 °C wynosi 210 – 220 dni. Niemniej jednak późne przymrozki zdarzają się w drugiej połowie maja, a wczesne już w połowie września. Termiczne lato, czyli gdy średnia dobowa temperatura powietrza wynosi powyżej 15 0C, trwa około 110 dni i należy do najdłuższych w Polsce. Okres termicznej zimy, o średniej dobowej temperaturze poniżej 0 °C, należy do przeciętnych w Polsce i trwa około 90 dni.
Widzimy więc, że jest to rejon sprzyjający klimatycznie, gdzie spokojnie można spędzić wolne dni z dala od zgiełku i w letni czas cieszyć się piękną słoneczną pogodą.

FLORA  

Rezerwat porastają drzewostany bukowo-jodłowe z dużym udziałem graba, jawora, jesiona oraz sosny. Rosnące tam buki i jodły przekraczają niekiedy 100 lat. Na uwagę zasługują też dęby sięgające wiekiem 100 lat. W rezerwacie dominującymi zbiorowiskami roślinnymi są dobrze zachowane zbiorowiska grądu ze starodrzewiem dębowo-grabowym oraz podgórska forma żyznej buczyny karpackiej z cennymi drzewostanami jodłowymi i bukowymi. Typ siedliskowy jaki tu spotykamy to las wyżynny, który ukształtował się na w/w zbiorowiskach. Na dużej części powierzchni lasu wyżynnego występują lite drzewostany sosnowe, ze świerkiem i modrzewiem w udziale lub ze znaczną domieszką jesiona, modrzewia i jawora. To sztuczne zbiorowisko sosny powstało w wyniku niewłaściwej działalności człowieka lub jako drzewostany przedplonowe na gruntach poornych, w przeszłości użytkowanych rolniczo. W typologii leśnej jest ono wyłączone i scharakteryzowane oddzielnie jako las wyżynny zniekształcony. Ponadto możemy tutaj spotkać wariant lasu wilgotnego. Niemniej jednak w rezerwacie przeważa las wyżynny naturalny, a wymienione wcześniej; las wyżynny o wariancie wilgotnym i wariancie zniekształconym zajmują niewielką jego część.
Grąd występujący na terenie rezerwatu to odmiana małopolska charakteryzująca się występowaniem takich gatunków jak: buk, grab, dąb, a w runie: szałwii lepkiej, żywca gruczołowatego i pierwiosnki wyniosłej. Grąd spośród innych zbiorowisk roślinnych, wyróżnia się bogactwem i bujnością roślinną. Bogate runo szczególnie barwnie prezentuje się na wiosnę, kiedy do dna lasu dociera sporo światła słonecznego. Najwcześniej zakwitają tutaj przylaszczki i kokorycze, nieco później zawilce, z pośród których gdzieniegdzie wychylają się drobne kwiaty miodunki ćmy i dąbrówki rozłogowej. W maju dno grądu pokrywają łany biało kwitnącej marzanki wonnej, której towarzyszy gajowiec żółty. Lasy te z pewnością są jednymi z najpiękniejszych lasów naszych szerokości geograficznych.
Drugim zbiorowiskiem roślinnym, które tu występuje jest zespół podgórskiej formy żyznej buczyny karpackiej – wariant typowy. Zespół ten jest naturalnym zbiorowiskiem leśnym charakterystycznym dla całego łuku Karpat i w piętrze pogórza przybiera formę podgórską, która stanowi obszar przejściowy między Niżem Polskim a Karpatami. Mieszają się w nim różne elementy flory nizinnej, górskiej i pontyjskiej. Składem florystycznym zbiorowisko to oscyluje między formą reglową buczyny, a grądem. Drzewostany w tym zbiorowisku budują głównie gatunki lasotwórcze: jodła – Abies alba, buk – Fagus silvatica, jawor – Acer pseudoplatanus, jesion – Fraxinus excelsior, a także dość często w domieszce grab – Carpinus betulus. Gatunkami runa leśnego występującymi w podgórskiej formie żyznej buczyny karpackiej w wariancie typowym są: żywiec gruczołowaty, przylaszczka pospolita, kopytnik pospolity, miodunka ćma, marzanka wonna, zawilec żółty i żywokost sercowaty. Zróżnicowanie warstw drzew oraz różnorodność gatunków runa sprawia, że zbiorowisko buczyny karpackiej wyróżnia wysoka wartość przyrodnicza.

Twarde margle krzemionkowe zalegające tuż pod glebą nie sprzyjają prawidłowemu rozwojowi systemu korzeniowego drzewostanu, jak również wzrostowi drzew. Na szczycie progu denudacyjnego, w rejonie kapliczki „Pustelnia Św. Magdaleny” rośnie duża ilość dębów karłowatych o wysokości kilkunastu metrów, o ciekawych i urozmaiconych kształtach, w tym widocznych na zewnątrz systemach korzeniowych. Występuje tu także starodrzew jodłowo-bukowy. Oprócz w/w starodrzewia w rezerwacie występują dęby szypułkowe o wymiarach pomnikowych. Rosną one pojedynczo lub w większych grupach. Do najciekawszych należy dąb rosnący na północny-zachód od kaplicy Św. Magdaleny – o obwodzie pnia 4,95m. Na terenie rezerwatu znajduje się stanowisko występowania zimowita jesiennego, pięknej rośliny o różowych lub bladoliliowych kwiatach, która często mylona jest z krokusem. Zakwita jesienią, i oczarowuje wszystkich wspaniałymi dywanami rozpostartymi na łąkach. Niemniej jednak trzeba postępować z nią bardzo ostrożnie gdyż jest bardzo trującą rośliną. Zawiera substancję, która jest bardzo gwałtownie działającą trucizną.
Widzimy więc, że rezerwat Kalwaria Pacławska jest także bardzo interesującym miejscem zarówno dla wykwalifikowanych botaników, jak i amatorów. Znajdujemy tu rośliny wielkie i potężne, jak dęby oraz malutkie i niepozorne, jak np. dąbrówka rozłogowa. Jesienią i bardzo wczesną wiosną spotykamy jednolitość kolorów; brązu i szarości, a wiosną tęczowe kobierce, od których trudno oderwać oczy. Zawsze jednak jest coś co możemy podziwiać i czym się zachwycić.

FAUNA   

Wszędzie tam gdzie są elementy przyrody nieożywionej i świata roślin, znajdziemy mniej lub bardziej rozwinięty świat zwierzęcy. W opisywanym rezerwacie możemy znaleźć różnorodność ssaków, płazów, a w szczególności ptaków. Niektóre z nich jak, np. puszczyk uralski nie są spotykane w innych rejonach Polski. Nie bez znaczenia jest również specyficzny klimat okolic Przemyśla z jedną z największych ilości słonecznych dni w Polsce. Powoduje to, że na terenie parku spotkać można elementy fauny ciepłolubnej z terenów nizinnych oraz z terenów chłodniejszych podgórskich i górskich. Wiele nizinnych gatunków wnika na teren parku wzdłuż rzek Wiar i San. W okresie wiosennych i jesiennych wędrówek ptaków żyzne lasy i pola stanowią doskonałe miejsce do odpoczynku i uzupełnienia składników pokarmowych. To właśnie stanowi o tym, że jest to miejsce bardzo chętnie odwiedzane, zwłaszcza przez ornitologów. Przeprowadzają tutaj liczne obserwacje, a niekiedy na podstawie dokonanych tutaj badań powstają rozprawy i prace naukowe.
Jednym z elementów fauny tego skrawka przemyskiej ziemi są owady. Możemy tutaj znaleźć takie gatunki jak: chrabąszcz majowy – Melolontha melolontha, który jest znanym, ale dzisiaj naprawdę rzadkim chrząszczem. Ponadto stałymi mieszkańcami są także: pszczoła miodna – Apis mellifera, trzmiel ziemny – Bombus terrestris, szerszeń – Vespa vespa, mrówka rudnica – Formica rufa, zmrocznik wilczomleczek – Hyles euphorbiae, paź królowej – Papilio machaon, który jest jednym z największych motyli dziennych. Niestety ten bardzo piękny motyl obecnie jest bardzo zagrożony wskutek wycinania szerokich pasów zarośli i obfitego nawożenia kwitnących łąk. Z innych motyli zaobserwowano takie okazy jak: rusałka pawik – Inachio io, rusałka admirał – Vanessa atalanta, rusałka osetnik – Cynthia cardui, rusałka pokrzywik – Anglais urticae, rusałka ceik – Araschnia levana, kraśnik sześcioplamek – Zygaena filipendulae – motyl o charakterystycznym metalicznym połysku na skrzydłach, na których znajdują się trzy pary jaskrawoczerwonych plamek. Posiada on bardzo skuteczny system obronny. Jego krew zawiera niesmaczne substancje, należące do związków kwasu pruskiego, które skutecznie zniechęcają wrogów już po pierwszych atakach na niego. Ciekawym przykładem jest fruczak gołąbek – Macroglossum stellatarum, który zbiera nektar latając bardzo szybko od kwiatu do kwiatu. Nie siada jednak na nim, tylko zatrzymuje się w locie nad wybranym kwiatem i spija nektar za pomocą specjalnej ssawki, jednocześnie poruszając śmigłowato skrzydełkami, przypominając tym ruchem kolibra.
Świat płazów jest reprezentowany przez 5 gatunków, z których traszka karpacka wpisana jest do „Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt”. Sa to: Salamandra plamista – Salamandra salamandra; Traszka karpacka – Triturus, Kumak górski – Bombina veriegata, Ropucha szara – Bufo bufo, Rzekotka drzewna – Hyla arborea.
Na terenie rezerwatu zaobserwowano 4 gatunki gadów: Jaszczurka zwinka – Lacerta agilis, Padalec zwyczajny – Anguis fragilis, Zaskroniec zwyczajny – Natrix natrix, Żmija zygzakowata – Vipera berus.

Wielbiciele ptaków nie odejdą z pewnością z parku nie zaspokoiwszy swoich oczekiwań, gdyż stwierdzono tutaj w okresie lęgowym 70 gatunków. Do ciekawszych i coraz rzadszych należą: bocian czarny, puszczyk uralski, trzmielojad i orlik krzykliwy. A oto niektóre z nich: Bocian czarny – Ciconia nagra, Trzmielojad – Pernis apivirus, Orlik krzykliwy – Aquila pomarina, Jastrząb – Accipitergentilis, Krogulec – Accipiter nisus, Puszczyk uralski – Strix uralensis, Puchacz – Bubo bubo, Myszołów zwyczajny – Buteo buteo, Dzięcioł czarny – Dryocopus martinus, Dzięciołek – Dendrocopus minor, Piegża – Sylvia curruca, Mysikrólik – Regulus regulus, Czarnogłówka – Parus montanus, Kruk – Corvus corax.
Spotkać możemy także kilkanaście gatunków ssaków, z których godnymi wymienienia są pojawiające się nielicznie z terenu Bieszczad: rysie i wilki. Natomiast stałymi bywalcami są: jeleń europejski, gronostaj czy borsuk europejski.
Ssaki występujące w rezerwacie Kalwaria Pacławska: Jeż – Erinaceus europaeus, Wiewiórka – Sciurus vulgaris, Popielica – Glis glis, Mysz zaroślowa – Appodemus sylvaticus, Borsuk Europejski – Meles meles, Gronostaj – Mustela erminea, Łasica – Mustela nivalis, Kuna leśna – Martes martes, Lis – Vulpes vulpes, Jeleń europejski – Cervus elephus, Sarna – Caproelus caproelus, Ryś – Lynx lynx, Wilk – Canis lupus, Dzik – Sus scrofa.
Jak więc widzimy różnorodność tego obszaru jest bardzo wielka. Spotykamy tutaj formy, które są niespotykane nigdzie indziej. Mowa tutaj zarówno o elementach geologicznych, takich jak wspomniana wcześniej sigmoida przemyska, o formach roślinnych, takich jak pomnikowe okazy dębów czy rzadko spotykanych zwierzętach. Można tutaj przyjechać, aby odpocząć, a jednocześnie ciesząc oko nauczyć się wielu cennych rzeczy.
Z myślą o tym utworzono w 1991 roku Szlak Pątniczy im. Jana Pawła II. Ta piękna trasa liczy 24 km. Rozpoczyna się w Przemyślu i na odcinku 5 km biegnie trasą szlaku czerwonego. Następnie trasa wiedzie szlakiem niebieskim, aż do miejscowości Kalwaria. Jest on szczególnie uczęszczany w czasie corocznych spotkań młodzieży oraz odpustu, który odbywa się w sierpniu, kiedy to tysiące wiernych zdąża do miejsca kultu w Kalwarii Pacławskiej, by potem pątniczymi dróżkami wędrować od kaplicy do kaplicy. To wszystko sprawia, że planuje się tutaj utworzyć ścieżki dydaktyczno-naukowe, na trasie których młode pokolenie będzie się uczyć doceniać to co mamy najcenniejsze i to czego jesteśmy częścią – przyrodę.